.
Bij Middengolf komt er meestal direct al een groot probleem
om de hoek kijken , de tuin is te klein voor een open dipool ,
trouwens een open dipool moet hoog hangen en ook daar kleven ,
vooral in de bebouwde kom bezwaren aan . We zullen dus een
compromis moeten zoeken tussen afmetingen en afstraling .
Omdat mijn ( en de meeste tuintjes ) maar een meter of 12 diep is
zal ik me tot deze afmetingen beperken , je hebt nu de keuze
tussen een korte draadantenne of een spoelantenne . Verder zijn
er nog een aantal speciale types zoals de Magnetic loop en de EH
antenne . Er is nu een heel belangrijk ding waar we steeds aan
moeten denkem , de antenne moet in resonantie zijn en de
impedantie moet op het punt waar we hem gaan voeden in
overeenstemming zijn met de uitgangsimpedantie van de zender .
Vooral bij korte antennes is er meestal nergens een punt van
overeenkomst te vinden tussen antenne en zender impedantie , dus
daar zullen we meestal iets tussen moeten plaatsen om deze gelijk
te maken
Bij een kwartgolflengte van de een antenne draad loopt de
impedantie op van 0 ohm tot oneindig aan het uiteinde . het moge
duidelijk zijn dat er in dit geval altijd "ergens" op
de draad een punt te vinden is waar de impedantie overeenkomt met
de impedantie van de zender , hier zijn we snel klaar als je daar
het voedingspunt maakt is de aanpassing automatisch goed . Alleen
zoals ik al eerder aangaf , mijn tuin is te klein voor een kwart
golf antenne .
Bij een korte antenne is de impedantie aan het begin al gelijk
zeer hoog en kunnen we dus nergens een punt vinden waar de
impedantie ook maar enigszins overeen komt met de
impedantie van de zender impedantie . Bovendien is deze korte
antenne niet resonant op onze gewenste frequentie , hier zullen
we dus wat aan moeten doen.
met behulp van een rolspoel kun je gemakkelijk de zelfinductie
variëren en daardoor de antenne resonantie precies aanpassen aan
de zendfrequentie
i.p.v. een rolspoel kun je ook met een variabele condensator in
serie met de straler de capaciteit van de straler t.o.v. de aarde
verkleinen en daardoor de
resonantie frequentie verhogen.
Bij dit type antenne moeten we wel altijd zorgen dat de straler
een zo laag mogelijke capaciteit tegenover de aarde maar ook
tegenover de omgeving heeft
Dat betekend dus dat we hem zo hoog en zo vrij mogelijk moeten
opstellen en dat de straler zo ver mogelijk van alle soorten
obstakels verwijdert moet blijven
anders zakt het rendement gelijk een heel stuk naar beneden.
Hier een tweetal antenne voorbeelden met spoel gegevens , zoals
te zien is op dezelfde manier een dergelijke antenne zowel als
draadantenne maar ook als vertikale spoelantenne worden gebruikt
. Naar keuze kun je voor zowel de draad en de vertikale straler
zowel condensator of rolspoel afstemming gebruiken
Zoals ik op de vorige pagina al heb laten zien is het erg
belangrijk dat de eigelijke straler ( de gehele draad/staaf
combinatie ) na de spoel een zo klein mogelijke capaciteit heet
ten opzichte van de omgeving , dat betekend dus zoveel mogelijk
afstand houden tot muur / raam / muur of dak constructie's
Hier een aantal goede en slechte opstellingen
Opstelling 1 is redelijk , hoewel de antenne niet echt hoog staat
is er toch een redelijke afstand tussen de straler en de omgeving
Opstelling 2 is zondermeer slecht te noemen , de straler staat
hier veel te dicht bij de woning en de meeste energie zal
verloren gaan door de demping van de muur
Opstelling 5 is het beste , de straler staat hier hoog
boven alle opstakels , de demping in minimaal en de afstraling
optimaal
Opstelling 3 is ook weer een voorbeeld van een slechte draad
antenne , doordat de draad aan het einde dicht over de bomen
loopt zal hier ook veel demping
optreden , ook de verbinding tussen de binnenshuis geplaatste
antenne tuner en de straler zal veel verlies opleveren
Opstelling 4 is veel beter , de antenne draad hangt hier goed
vrij . de antenne isolators zijn zodanig geplaatst dat de draad
wel wat korter is maar er wordt
een ruime afstand gehouden tussen de draad en de bomen en het
huis , ook de aanvoerdraad naar de tuner hangt goed vrij doordat
de tuner buiten geplaatst is
en het gebruik van twee aardpennen zorgt voor een lagere
aardweerstand waardoor het rendement aanmerkelijk toeneemt
Een andere mogelijkheid is het gebruik van een Top load of End loaded antenne, hier wordt d.m.v.
een extra spoel en capaciteit aan het einde van de antenne de
stroom door de straler verhoogd , een aantal draden aan het
einde van de straler zorgen voor een extra capaciteit waardoor de
schijnbare impedantie van de straler
leger wordt en daardoor de stroom in de straler toeneemt , de
bedoeling is wel dat de hoogste stroom hier in het hoogste deel
van de antenne loopt
Ook hier is het belangrijk dat deze extra capaciteits draden zo
vrij mogelijk moeten blijven van de omgeving
Meer over
antenne's , antenne spoelen en een goede afstraling
Het rendement van onze antenne staat of
valt met de constructie van de antenne verlengspoel , deze moet
onze te korte draad in afstemming brengen op de gebruikte
zendfrequentie en er tevens voor zorgen dat de aansluit
impedantie overeen komt met de impedantie van onze zender en
voedingslijn .
Ook moeten we proberen het verlies in deze spoel zo klein
mogelijk te houden . De Verlengspoel en de effectieve
aardweerstand zijn meestal de twee grootste verliesposten
en we moeten er dan ook alles aan doen om deze zo klein mogelijk
te houden .
Ook moet vooral bij zeer korte antenne's zoals de spoelantenne ,
welke vaak een straler heeft van 6 mtr of minder de resonantie
zeer precies kloppen anders is de afstraling
praktisch nihil . Ik lees vaak dat veel stations een Staande Golf
Meter gebruiken voor het afregelen van een spoel antenne , dit
heeft eigelijk weinig zin . Het is geen enkel
probleem om een onjuist afgeregelde antenne toch 1:1 te krijgen .
Op de SWR meter ziet het er dan allemaal prachtig uit , alleen de
antenne straalt in dat geval voor geen meter
Een veel betere methode is de stroom te meten in de straler zelf
. DUS NA DE SPOEL en niet ervoor ! Ook is het meten
van de elektrische veldsterkte in de directe omgeving van de
straler een goede aanwijzing .
![]() |
![]() |
Hier een tweetal foto's van mijn oude antenne tuner opstelling
, ik gebruikte toen een eindgevoede antennedraad van ongeveer 12
mtr
welke vanaf de zolder werd gevoed met een combinatie van
afstemcondensatoren en rolspoelen waardoor deze draad op bijna
iedere
frequentie te gebruiken was . met een 50 watt zender was het veld
op zolder zo groot dat zelfs op 1 meter afstand een TL buis nog
oplichte
De Aarde , Ook heel belangrijk
de aardleiding . Wat dus wil zeggen dat iedere lengte draad
tussen zender / tuner en het werkelijke aardpunt de efficiëntie
van de aarde
en dus het antenne systeem verminderd . is de leiding naar het
aardpunt toevallig een 1/4 golflengte lang wil dat dus zeggen dat
je
dan helemaal geen aardverbinding meer hebt , de lage
aardimpedantie aan het begin van de draad is door de draad zelf
omgetransformeerd
tot een oneindig hoge impedantie en wat de zender betreft zit die
draad er dan helemaal niet meer.
Gelukkig kun je van dit effect ook een handig gebruik maken , een
1/4 golf lijn welke aan het uiteinde open ligt zal zich aan de
andere kant als een kortsluiting gedragen . hier heb je dus een
aardpunt van zeer lage impedantie , en dat zonder dat deze draad
ergens op is aangesloten.
Natuurlijk is dit alleen van toepassing voor de
golflengte waar deze draad een 1/4 golf lang is
natuurlijk heb je nog wel steeds een veiligheids aarde
nodig voor de voedingen . enz. Deze kun je dan bij voorkeur
Hoogfrequent isoleren van het antenne systeem door Ferrietclamps
over de bedrading te gebruiken om te
voorkomen dat de zender deze verbindingen als extra aarde
gaat zien.
Een andere zeer goede methode welke vooral de
laatste tijd erg veel wordt toegepast is het gebruik van een
"Aardtuner "
Een serieschakeling van een spoel en een afstemcondensator
waarmee op dezelfde manier als bij de antenne tuner de impedantie
van het aardpunt wordt "aangepast"
Dit werkt erg goed , ook voor ontvangst , soms wordt de ruis en
QRM op een ontvanger er wel 6 tot 15 dB mee verzwakt
Zendermatig zul je merken dat de antennestroom en dus de
afstraling met enkele dB's toeneemt , doordat de
antenneafstraling
hierdoor verbeterd blijft er nu ook veel minder ongewenste HF
energie achter in huisleidingen enz waardoor de kans op
interferentie en storing in de omgeving behoorlijk vermindert
Wanneer je hiervan last hebt loont het zeker de moeite hier eens
mee te experimenteren.
Tenslotte nog een voorbeeld tekening van het
huidige "Antenne Park " hier , hier is duidelijk te
zien dat je ook in de beperkte ruimte van een stadstuintje
een redelijk aantal goede antenne's kunt wegwerken .
Er wordt hier gebruik gemaakt van een Inverted L antenne voor de
lage banden , dmv de tuner spoel is deze afstembaar van 1,4 tot 4
M/c zodat deze bruikbaar is
voor middengolf , 160 mtr topband en 80 mtr band . In de Pergola
zit een N.V.I.S. antenne "verborgen" welke goed
bruikbaar is voor 40 , 45 , 48 en 52 Mtr
Bij de N.V.I.S. mode wordt alle energie zo veel mogelijk recht
omhoog gestraald , minder geschikt voor lange afstand maar bij
uitstek geschikt voor meer lokaal gebruik
waarbij we daltlokaal met een korreltje zout moeten nemen ,
afstanden tot 150 - 200 Km zijn zeker haalbaar . Het grote
voordeel van NVIS is echter dat de gereflecteerde
golf ook weer bijna stijl naar de aarde teruggekaatst wordt zodt
er bijna geen dode zone is . Bij normale DX op kg is er vaak de
eerste 100 - 300 Km een zone waar er geen
ontvangst mogelijk is . Omdat dit bij NVIS niet het geval is
wordt deze mode dan ook vaak in millitaire toepassingen gebruikt
voor betrouwbare communicatie in het gebied
waar normale VHF en UHF verbindingen niet meer mogelijk zijn .
Elders op deze website heb ik hier een uitgebreid artikel over
geplaatst
Een kleine 1/4 golf spriet aan de dakgoot is afstembaar van 14
tot 30 Mc voor 20 , 15 , 11 en 10 mtr
Als laatste zit er bij het balcon nog een 4 banden Moxon antenne
, dit is een gecombineerde 2 elements vertikale beam voor 100 tot
870 M/c geschikt voor
de FM band , 2 meter , 70 cm , PMR band en de 35 cm band
En dit alles op een heel beperkte ruimte en zonder het uitzicht
van de buren te belemmeren met grote versa towers of andere dikke
staal constructies
Antennes met spoelen
![]() |
Hier zien we de gebruikte antenne tuner
met antenne stroom meter . Met deze tuner is het mogelijk de eindgevoede inverted L antenne over een groot gebied af te stemmen . Na het kiezen van de juiste aftakkingen op de spoel wordt dmv. de serie condensator op maximale antenne stroom afgeregeld |
![]() ![]() |
Hier zien we een complete antenne spoel
voor middengolf , deze wordt dmv. een coaxkabel op de zender aangesloten , aan de onderzijde naast de coax plug zit de aansluiting voor de aarde , aan de bovenzijde zitten 4 aansluitingen voor de antenne draad dmv. deze aansluitingen kunnen er 4 frequentie gebieden worden gekozen in het gebied tussen 1660 en 1450 K/c Deze spoel is door ons leverbaar voor antenne lengtes van 10 en van 20 mtr .Hij wordt geleverd compleet met de juiste lengte rekvrij antennedraad en afspan isolatoren |